Uçaklar, hava akımlarındaki düzensizlikler nedeniyle türbülansa girerler. Türbülans, hava akımlarının ani değişikliklerinden kaynaklanan bir sarsıntı durumudur ve birkaç temel nedenden dolayı oluşur:
Hava Akımları ve Jet Akımları
Atmosferde güçlü rüzgarlar ve özellikle jet akımları türbülansa neden olabilir. Jet akımları, yüksek hızla hareket eden dar hava şeritleridir ve genellikle troposferin üst kısımlarında bulunur. Uçaklar bu jet akımlarının içinden veya yakınından geçerken ani hava akımı değişiklikleriyle karşılaşabilirler. Jet akımları, rüzgarın hız ve yönündeki ani değişikliklerden kaynaklanan türbülansı tetikleyebilir.
Konvektif Türbülans
Konvektif türbülans, sıcak hava yükseldiğinde meydana gelir. Güneş ışınlarının yüzeyi ısıtması, sıcak hava ceplerinin yükselmesine ve soğuk hava ceplerinin yer değiştirmesine neden olur. Bu durum, özellikle yaz aylarında veya günün en sıcak saatlerinde meydana gelir ve pilotlar bu türbülansları genellikle bulutların içinde veya yakınında yaşar. Büyük ve hızlı yükselen hava kütleleri, uçakların dengesini bozarak türbülansa yol açar.
Dağ Dalga Türbülansı
Dağ dalga türbülansı, uçakların dağların üzerinden veya yakınından geçtiği durumlarda meydana gelir. Dağlar, hava akımlarını etkileyerek dalgalanmalar oluşturur ve bu dalgalanmalar türbülansa neden olabilir. Özellikle rüzgarın dağ sırtlarına çarparak yükselmesi ve ardından hızla alçalması bu türbülans türünü oluşturur.
Rüzgar Kayması (Wind Shear)
Rüzgar kayması, rüzgar hızının veya yönünün kısa mesafeler içinde ani değişiklikler gösterdiği durumlardır. Rüzgar kaymaları, özellikle iniş ve kalkış sırasında tehlikeli olabilir. Farklı rüzgar katmanları arasında geçiş yapan uçaklar, bu ani değişiklikler nedeniyle türbülansa girebilirler.
Havacılık Trafiği
Yoğun hava trafiği bölgelerinde uçakların bıraktığı hava akımları, diğer uçaklar için türbülans yaratabilir. Bir uçağın arkasında kalan hava akımı, başka bir uçağın bu alandan geçmesi durumunda türbülans yaratabilir. Bu tür türbülanslara “wake turbulence” denir ve genellikle iniş ve kalkış sırasında daha belirgin hale gelir.
Türbülans, uçaklar için genellikle tehlikeli değildir ancak yolcular için rahatsız edici olabilir. Modern uçaklar, türbülansla başa çıkacak şekilde tasarlanmıştır ve pilotlar türbülans bölgelerinden kaçınmak veya türbülansın etkilerini en aza indirmek için çeşitli önlemler alırlar.
